- αντιστάθμιση
- Στην τεχνολογία, α. ονομάζεται μια διαδικασία ή διάταξη (αντισταθμιστική) με την οποία επιδιώκεται η εξάλειψη συγκεκριμένης ενέργειας που δεν είναι επιθυμητή. Η λειτουργία πολλών οργάνων και συσκευών αλλοιώνεται για παράδειγμα, από τις διακυμάνσεις των εξωτερικών συνθηκών, όπως η θερμοκρασία, η πίεση κλπ. Κατασκευάζονται τότε ειδικές διατάξεις για την α. των διακυμάνσεων αυτών. Αντισταθμιστικές διατάξεις π.χ. έχουν ορισμένα εκκρεμή, βαρόμετρα, δείκτες ύψους κλπ.
Τυπικό παράδειγμα α. αποτελεί το σύνολο των ενεργειών για να εξουδετερωθούν ή να μειωθούν οι δυνάμεις που δημιουργούνται από τα μαγνητικά πεδία των χαλύβδινων και σιδηρών κατασκευών των πλοίων και οι οποίες προκαλούν την απόκλιση από τον γήινο μαγνητικό βορρά. Ο μαγνητισμός του σκάφους αποτελείται από ένα αμετάβλητο μέρος (μόνιμοςμαγνητισμός) που οφείλεται στις χαλύβδινες κατασκευές και από ένα μεταβλητό (προσωρινός μαγνητισμός) που προκαλείται από την επαγωγή του γήινου μαγνητικού πεδίου πάνω στα μαλακά σίδερα· το τελευταίο αυτό μέρος μεταβάλλεται ιδιαίτερα, ανάλογα με τον προσανατολισμό του πλοίου. Για να διορθωθεί το αποτέλεσμα του μόνιμου μαγνητισμού (ημικυκλική απόκλιση, η οποία, όπως υποδηλώνει και η λέξη, μηδενίζεται κάθε 180°), χρησιμοποιούνται μικροί μαγνήτες που τοποθετούνται μέσα στην πυξιδοθήκη, κατά τη διεύθυνση της τρόπιδας για την εξάλειψη των αποκλίσεων που παρουσιάζονται όταν η πλώρη έχει κατεύθυνση Α ή Δ, και κατά την εγκάρσια κατεύθυνση για να μηδενιστούν οι αποκλίσεις που εμφανίζονται με την πλώρη στα Β ή στα N. Η ενέργεια του προσωρινού μαγνητισμού (τεταρτημοριακή απόκλιση, της οποίας η τιμή μηδενίζεται στις διευθύνσεις που αντιστοιχούν στα τέσσερα σημεία του ορίζοντα, στο πέρασμα δηλαδή από το ένα στο άλλο τεταρτημόριο) εξαλείφεται με την τοποθέτηση, σε μια κατάλληλη απόσταση και πάνω σε στηρίγματα που εφαρμόζονται στα πλευρά της πυξίδας, δύο κυλίνδρων ή δύο κοίλων σφαιρών από σίδερο, του οποίου ο μαγνητισμός μεταβάλλεται ακριβώς όπως και των μαλακών σιδήρων που αναφέραμε· για τη δεύτερη αυτή φάση της α. θα πρέπει να προσανατολιστεί το πλοίο σε μία από τις τέσσερις ενδιάμεσες κατευθύνσεις (ΒΑ, ΒΔ, ΝΑ, ΝΔ). Τα υπόλοιπα των αποκλίσεων, που διαπιστώνονται αν το πλοίο υποχρεωθεί να εκτελέσει μια πλήρη στροφή, καταγράφονται σε πίνακες που χρησιμοποιούνται κατά τον πλου, ώστε όταν για παράδειγμα θα πρέπει να καθοριστεί στον πηδαλιούχο η πορεία του πλοίου, να λαμβάνεται υπόψη η διαφορά που υπάρχει μεταξύ του Β που δείχνει η πυξίδα και του Β του γήινου μαγνητικού πεδίου. Άλλες α. πρέπει να γίνουν για να εξουδετερωθούν οι αποκλίσεις που οφείλονται στην κλίση του πλοίου και στην επαγωγή στον κατακόρυφο από μαλακό σίδερο οπλισμό (που μεταβάλλεται με τη μεταβολή του γήινου μαγνητικού πεδίου)· για τις τελευταίες αυτές διορθώσεις χρησιμοποιούνται αντισταθμιστικές διατάξεις και συγκεκριμένα μαγνήτες για την κλίση και ράβδος από μαλακό σίδερο (ράβδος του Φλίντερς) για τον κατακόρυφο σιδερένιο οπλισμό.
* * *η [αντισταθμίζω]εξισορρόπηση βαρών, επίτευξη ισορροπίας.
Dictionary of Greek. 2013.